افزایش شاخص قیمتها رکورد میشکند؟
برآورد تورم تا پایان سال
مرکز آمار ایران گزارش تورمی را در آذر ماه منتشر کرد که نشان میدهد نرخ تورم ماهانه در آذر به رقم ۴.۲ درصد رسید که این رقم آبان ماه معادل ۳.۴درصد گزارش شده بود. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز با ثبت رقم ۵۲.۶درصد، نسبت به ماه قبل افزایش ۳.۲ واحد درصدی را ثبت کرد و احتمالا تا پایان سال از ۵۵.۵ درصد عبور خواهد کرد. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم متوسط در آذر ماه ۴۲.۲درصد گزارش شده که این رقم نیز ۱.۸ واحد درصد بیشتر از ماه قبل است.
بررسیها حاکی از آن است که افزایش روند متغیرهای پولی در نیمه نخست سال جاری در نرخ تورم منعکس شده است. آخرین آمارها نشان میدهد که رشد نقدینگی در مرداد ماه به ۳۶.۶ درصد رسیده که احتمال دارد این رقم در حال حاضر از سطح ۴۰ درصد نیز گذر کرده است. دولت به دلیل هزینههای جاری خود استقراض قابلتوجهی کرده و باید بخشی از منابع خود را تا پایان سال با بانک مرکزی تسویه کند. از سوی دیگر، کاهش درآمدهای ارزی در سال جاری به دلیل افت قیمت نفت و افزایش محدودیتها نیز باعث افزایش نرخ ارز در سال جاری شده که این موضوع اثر خود را بر نرخ کالاهای مصرفی گذاشته است. علاوه بر این، ریسکهای سیاسی بهخصوص در شرایط پساجنگ نیز باعث تشدید روند صعودی افزایش انتظارات تورمی شده است. مجموع این عوامل باعث شده که در نهایت نرخ تورم در ماههای اخیر شارژ قابلتوجهی داشته باشد.
مهر تایید تورم بالای ۵۰ درصد
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه آذر ماه از ۵۰ درصد عبور کرد و ۵۲.۶ درصد ثبت شد. آخرین تورم نقطهای در ماه پایانی سال ۱۴۰۱ و دو ماه نخست ۱۴۰۲، از مرز ۵۰ درصد عبور کرده بود. بررسیها نشان میدهد بازگشت تورم به ارقامی پایین تر از ۵۰ درصد در هیچکدام از برآوردهای تورم نقطه به نقطه مربوط به سال جاری ظاهر نشده است. با توجه به تورمهای ثبت شده در پاییز سال جاری، یعنی اگر تورم ماهانه ۴.۱ درصد باشد، تورم نقطه به نقطه دی ماه ۵۴.۴ درصد و تورم پایان سال در رقم ۵۵.۶ درصد قرار خواهد گرفت. با این حال اگر روند تورم همچون ۶ ماه منتهی به آذر ماه رقم بخورد، یعنی تورم ماهانه ۳.۷ باشد، تورم دی ماه ۵۳.۸ درصد خواهد بود و تا پایان سال نیز تورم نقطه به نقطه به ۵۴ درصد نخواهد رسید. اگر تورم ماهانه در دی ماه به میانگین خود از ابتدای سال تا انتهای آذر یعنی ۳.۶ درصد عقبنشینی کند، تورم دی ماه ۵۳.۶ رقم خواهد خورد.
بنابراین، بر اساس روندهای سهماهه، ششماهه و نه ماهه اخیر، تورم در انتهای سال جاری در ارقامی بیش از ۵۳ درصد قرار خواهد گرفت. همچنین، به تازگی فایلی با عنوان اسناد پشتیبان بودجه ۱۴۰۵ منتشر شده که در این فایل میانگین تورم پیشبینی شده برای انتهای سال ۱۴۰۴، توسط سه نهاد اقتصادی و پژوهشی، ۵۳.۸ درصد اعلام شده است. طبق این فایل، تورم در پایان سال بر اساس اطلاعات سازمان برنامه و بودجه ۵۱.۱ درصد، بر اساس اطلاعات بانک مرکزی ۵۶.۶درصد و بر اساس موسسه عالی آموزش، پژوهش و برنامهریزی که زیر نظر سازمان برنامه و بودجه فعالیت میکند، ۵۳.۸ درصد اعلام شده است.
تورم اقلام اساسی در آذرماه
در آخرین ماه پاییز، اقلام خوراکی رشد شاخص قیمت بالاتری نسبت به سایر اقلام ثبت کردهاند. به طوری که در میان تمامی گروههای کالایی، بالاترین تورم نقطه به نقطه آذر ماه، ۷۲.۳ درصد مربوط به گروه خوراکیها و آشامیدنیها بوده است. در این ماه، تورم نقطهای خوراکیهای تازه ۶۳.۳ و تورم نقطهای سایر خوراکیها ۸۵.۳ درصد اعلام شده است. در میان اقلام خوراکی، تورم گروه نان و غلات ۱۱۲.۷ و تورم نقطهای گروه میوه و خشکبار ۱۱۳.۳ درصد ثبت شده است. در رتبه بعدی تورم نقطهای، شاخص قیمت مربوط به گروه آب، برق و سوخت با ثبت تورم ۷۸.۴ درصد قرار گرفته است.
از نظر تورم ماهانه نیز یکی از بالاترین تورمها مربوط به برخی اقلام خوراکی بوده است. شاخص قیمت گروه کالایی اعم از شیر، پنیر و تخممرغ ۱۰.۱ درصد و گروه نان و غلات، ۷.۷درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافتهاند. به طور کلی در آذر ماه سه گروه کالایی خرید وسایل نقلیه با ۱۰.۸ درصد، شیر، پنیر و تخممرغ با ۱۰.۲ درصد و ارتباطات با ۱۰.۱ درصد، تورم ماهانه بیش از ۱۰ درصد ثبت کردهاند. نکته قابلتوجه دیگر در خصوص تورم ماهانه آذر ماه آن است که تورم اقلام خوراکی، آشامیدنی و دخانیات در مناطق روستایی تقریبا یک واحد درصد بیشتر از مناطق شهری بوده است. به طوری که تورم ماهانه این اقلام در مناطق شهری ۵.۳درصد و در مناطق روستایی ۶.۲ درصد ثبت شده است.
موعد رکورد تاریخی تورم
با توجه به آمارهای تورمی اعلامشده در آذرماه سال جاری، به نظر میرسد سقف تاریخی تورم در یکی از ماههای زمستان شکسته خواهد شد. دنیای اقتصاد در سه سناریو بررسی کرده که در کدام یک از ماههای زمستان سال ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه از رقم تاریخی خود عبور خواهد کرد. طبق محاسبات، اگر تورم ماهانه در دی ماه ۵ درصد یا بیشتر باشد، تورم ماهانه از سقف تاریخی در اولین ماه زمستان ۱۴۰۴ گذر خواهد کرد. در سنایو دیگر، اگر تورم در سهماه باقی مانده از سال، با میانگین تورم سه ماه اخیر رشد داشته باشد، ماه پایانی سال جاری میزبان تورم تاریخی خواهد بود. و در سناریو آخر، در صورتی که دو ماه دی و بهمن، تورم ماهانه میانهای(۴.۶ درصد) ثبت شود، بهمن ماه سال جاری رکورد تاریخی تورم در رقم ۵۵.۸ درصد قرار خواهد گرفت. پیش از گزارش تورم آذر ماه، کارشناسان تورم ماهانه حداکثر ۴درصد را برای آذر ماه پیشبینی کرده بودند، با این حال تورم ماهانه در آخرین ماه پاییز ۴.۲درصد ثبت شد.
